****** Kronolojisi

-
1881: Selanik'te doğdu.
1893: Askeri Rüştiye'ye girdi ve Kemal adını aldı.
1895: Selanik Askeri Rüştiyesi'ni bitirdi, Manastır Askeri İdadisi'ne girdi.
1899 Mart 13: İstanbul Harp Okulu Piyade sınıfına girdi.
1902 Harp Akademisi'ne girdi ve burada gazete çıkardı.
1905 Ocak 11: Harp Akademisi'ni Yüzbaşı olarak bitirdi, Şam'a 5. Ordu'nun 30. Süvari Alayı'nda staj yapmak için atandı.
1906 Ekim: Şam'da Vatan ve Hürriyet Cemiyeti'ni kurdu. Şam'da topçu stajını yaptı ve Kolağası oldu.
1908 Temmuz 23: Meşrutiyet'in ilan edilmesi için çalışmaları.
1909 Mart 31: 31 Mart ihtilalinde Hareket Ordusu Kurmay Subayı olarak çalıştı.
1911 Eylül 13: Mustafa Kemal, İstanbul'a Genelkurmay'a naklen atandı.
1911 Kasım 27: Mustafa Kemal, Binbaşılığa yükseldi.
1912 Ocak 9: Mustafa Kemal, Trablusgarp'ta Tobruk saldırısını yönetti.
1913 Ekim 27: Mustafa Kemal, Sofya Ateşemiliterliği'ne atandı.
1914 Mart 1: Mustafa Kemal, Yarbaylığa yükseltildi.
1915 Şubat 2: Mustafa Kemal, Tekirdağı'nda 19. Tümeni kurdu.
1915 Şubat 25: Mustafa Kemal'in Maydos'a gidişi.
1915 Nisan 25: Mustafa Kemal, Arıburnu'nda İtilaf Devletleri'ne karşı koydu.
1915 Haziran 1: Mustafa Kemal'in Albaylığa yükselişi.
1915 Ağustos 9: Mustafa Kemal, Anafartalar Grup Komutanlığı'na atandı.
1915 Ağustos 10: Mustafa Kemal, Anafartalar'dan düşmanı geri attı.
1916 Nisan 1: Mustafa Kemal'in Tuğgeneralliğe yükselişi.
1916 Ağustos 6: Mustafa Kemal, Bitlis ve Muş'u düşman elinden kurtardı.
1917 Eylül 20: Mustafa Kemal, memleketin ve ordunun durumunu açıklayan raporunu yazdı.
1917 Ekim: Mustafa Kemal, İstanbul'a döndü.
1918 Ekim 26: Mustafa Kemal, Halep'in kuzeyinde bugünkü sınırlarımız üzerinde düşman saldırılarını durdurdu. 1918 Ekim 30: Mondros Mütarekesi'nin imzalanması.
1918 Ekim 31: Mustafa Kemal'in Yıldırım Orduları Grup Komutanlığı'na atanması.
1918 Kasım 13: Yıldırım Orduları Grup Komutanlığı'nın kaldırılması ve Mustafa Kemal'in İstanbul'a dönüşü. 1919Nisan 30: Mustafa Kemal'in Erzurum'da bulunan 9. Ordu Müfettişliği'ne atanması.
1919 Mayıs 15: İzmir'e Yunan'lıların asker çıkarması.
1919 Mayıs 16: Mustafa Kemal, Bandırma vapuruyla İstanbul'dan ayrıldı.
1919 Mayıs 19: Mustafa Kemal, Samsun'a çıktı.
1919 Haziran 15: Mustafa Kemal, 3. Ordu Müfettişi ünvanını aldı.
1919 Haziran 21: Mustafa Kemal, Ulusal Güçleri Sivas Kongresi'ne çağırdı.
1919 Temmuz 8 / 9: Mustafa Kemal, askerlikten çekildi. (Saat: 20:50)
1919 Temmuz 23:Mustafa Kemal'in başkanlığı altında Erzurum Kongresi'nin toplanması ve bir Temsil Kurulu seçerek dağılması. (7 Ağustos 1919)
1919 Eylül 4: Mustafa Kemal'in başkanlığı altında Sivas Kongresi'nin toplanması ve 11 Eylül'de sona ermesi.
1919 Eylül 11: Mustafa Kemal, Anadolu ve Rumeli Müdafaayı Hukuk Cemiyeti Heyet Temsiliyesi Başkanlığı'na saçildi.
1919 Ekim 22: Amasya Protokolü'nün imzalanması.
1919 Kasım 7: Mustafa Kemal, Erzurum'dan milletvekili seçildi.
1919Aralık 27: Mustafa Kemal, Heyeti Temsiliye'yle birlikte Ankara'ya geldi.
1920 Mart 20: İstanbul'un İtilaf Devletleri tarafından ele geçirilmesi, Mustafa Kemal'in protestosu, Ankara'da yeni bir Millet Meclisi toplama girişimi.
1920 Mart 18: İstanbul'da Meclis-i Mebusan'ın son toplantısı.
1920 Mart 19: Mustafa Kemal tarafından Ankara'da üstün yetkiyi taşıyan bir Millet Meclisi toplanması hakkında illere duyuruda bulunulması.
1920 Nisan 23: Mustafa Kemal, Ankara'da Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açtı.
1920 Nisan 24: Mustafa Kemal, Büyük Millet Meclisi Başkanı seçildi.
1920Mayıs 5: Mustafa Kemal'in başkanlığında ilk Hükümet'in toplantısı.
1920 Mayıs 11: Mustafa Kemal, İstanbul Hükümeti tarafından ölüm cezasına çarptırıldı.
1920Mayıs 24: Mustafa Kemal'in cezası Padişah tarafından onaylandı.
1920 Ağustos 10: Osmanlı İmparatorluğu delegeleriyle İtilaf Devletleri arasında Sevr Antlaşması'nın imzalanması.
1920 Ocak 9 / 10: Birinci İnönü Savaşı.
1921 Ocak 20: İlk Teşkilat-ı Esasiye (Anayasa) Kanunu'nun esas maddelerinin kabulü.
1921 Mart 30 / Nisan 1: İkinci İnönü Savaşı.
1921 Mayıs 10: Mustafa Kemal tarafından Büyük Millet Meclisi'nde Anadola ve Rumeli Müdafaai Hukuk Grubu'nun kurulması ve Mustafa Kemal'in Grup Başkanlığı'na seçilmesi.
1921 Ağustos 5: Mustafa Kemal'e Başkumandanlık görevinin verilmesi.
1921 Ağustus 22: Mustafa Kemal'in yönetiminde Sakarya Meydan Savaşı'nın başlaması.
1921 Eylül 13: Sakarya Meydan Savaşı'nın kazanılması.
1921 Eylül 19: Mustafa Kemal'e Mareşallik rütbesinin verilmesi ve Mustafa Kemal'in Gazi ünvanını alması.
1922Ağustos 26: Gazi Mustafa Kemal'in Kocatepe'den Büyük Taarruz'u yönetmesi.
1922 Ağustos 30: Gazi Mustafa Kemal'in Dumlupınar Başkumandanlık Meydan Savaşı'nı kazanması.
1922 Eylül 1: Gazi Mustafa Kemal'in: "Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, İleri !" emrini vermesi.
1922 Eylül 9: Türk Ordusu'nun İzmir'e girmesi.
1922 Eylül 10: Gazi Mustafa Kemal'in İzmir'e gelişi.
1922 Ekim 11: Mudanya Mütarekesi'nin imzalanması.
1922 Kasım 1: Gazi Mustafa Kemal'in önerisi üzerine saltanatın kaldırılması.
1922 Kasım 17: Vahdettin'in bir İngiliz harp gemisiyle İstanbul'dan kaçması.
1923 Ocak 29: Gazi Mustafa Kemal'in Latife Hanım'la evlenmesi.
1923 Temmuz 24: Lozan Antlaşması'nın imzalanması.
1923 Ağustos 9: Gazi Mustafa Kemal'in Halk Fırkası'nı kurması.
1923 Ağustos 11: Gazi Mustafa Kemal'in 2. Büyük Millet Meclisi Başkanlığı'na seçilmesi.
1923 Ekim 29: Cumhuriyet'in ilan edilmesi.
1923 Ekim 29: Gazi Mustafa Kemal'in ilk Cumhurbaşkanı olması.
1924 Mart 1: Gazi Mustafa Kemal'in Büyük Millet Meclisi'nde Halifeliği kaldırması ve öğretimin birleştirilmesi hakkında açış nutkunu söylemesi.
1924 Mart 3: Hilafetin kaldırılması, öğrenimin birleştirilmesi, Şer'iyeve Evkaf Vekaletiyle (Bakanlığıyla), Erkanıharbiyei Umumiye Vekaletinin kaldırılması hakkındaki yasaların Büyük Millet Meclisi'nce kabul edilmesi.
1924 Nisan 20:Türkiye Cumhuriyeti Teşkilatı Esasiye (Anayasa) Kanunu'nun kabul edilmesi.
1925 Şubat 17: Aşarın kaldırılması.
1925 Ağustos 24: Gazi Mustafa Kemal'in ilk defa Kastamonu'da şapka giymesi.
1925 Kasım 25: Şapka Kanunu'nun Büyük Millet Meclisi'nde kabul edilmesi.
1925 Kasım 30: Tekkelerin kapatılması hakkındaki kanunun kabulü.
1925 Aralık 26: Uluslararası takvim ve saatin kabulü.
1926 Şubat 17: Türk Medeni Kanunu'nun kabulü.
1927 Temmuz 1: Gazi Mustafa Kemal'in Cumhurbaşkanı sıfatı ile ilk kez İstanbul'a gitmesi.
1927 Ekim 15 / 20:Gazi Mustafa Kemal'in Cumhuriyet Halk Partisi 2. Kurultayı'nda tarihi Büyük Nutku'nu söylemesi.
1927 Kasım 1: Gazi Mustafa Kemal'in 2. Kez Cumhurbaşkanlığı'na seçilmesi.
1928 Ağustos 9: Gazi Mustafa Kemal'in Sarayburnu'nda Türk harfleri hakkındaki nutkunu söylemesi.
1928 Kasım 3: Türk Harfleri Kanunu'nun Büyük Millet Meclisi'nde kabul edilmesi.
1931 Nisan 15: Gazi Mustafa Kemal tarafından Türk Tarih Kurumu'nun kurulması.
1931 Mayıs 4: Gazi Mustafa Kemal'in 3.kez Cumhurbaşkanlığı'na seçilmesi.
1932 Temmuz 12: Gazi Mustafa Kemal tarafından Türk Dil Kurumu'nun kurulması.
1933 Ekim 29: Gazi Mustafa Kemal'in Cumhuriyet'in 10. Yıldönümünde tarihi nutkunu söylemesi.
1934 Kasım 24: Gazi Mustafa Kemal'e Büyük Millet Meclisi tarafından ATATÜRK soyadının verilmesi kanununun kabul edilmesi.
1935 Mart 1: ******'ün 4. kez Cumhurbaşkanlığı'na seçilmesi.
1937 Mayıs 1: ******'ün çiftliklerini Hazine'ye ve taşınamaz mallarını da Ankara Belediyesi'ne bağışlaması. 1938 Mart 31: ******'ün hastalığı hakkında Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği'nin ilk resmi duyurusu.
1938 Eylül 15: ******'ün vasiyetnamesini yazması.
1938 Ekim 16: ******'ün hastalık durumu hakkında günlük resmi duyuruların yayınına başlanması.
1938 Kasım 10: ******'ün ölümü. (Perşembe, saat: 09.05)
1938 Kasım 11: İstanbul Şehir Meclisi'nin olağanüstü toplantı yapması. Saraydaki Cumhurbaşkanlığı forsunun indirilerek yerine yarıya kadar indirilmiş Türk Bayrağı'nın çekilmesi.
1938 Kasım 12: ******'ün ölümü dolayısıyla, Yüksek Öğretim gençliğinin Üniversite Konferans Salonu'nda toplanması.
1938 Kasım 13: Gençliğin Taksim Cumhuriyet Anıtı önünde toplanarak ******'ün kurduğu Cumhuriyet'i koruyacaklarına ant içmeleri.
1938 Kasım 14: Büyük Millet Meclisi çok hazin bir toplantı yaptı.
1938 Kasım 15: Hükümet ******'ün Ankara'da ebedi istirahat yerine konulacağı 21 Kasım 1938 tarihini ulusal yas günü olarak duyurdu.
1938 Kasım 16: İstanbul'lular ******'ün Dolmabahçe Sarayı Muayede Salonu'ndaki katafalkı önünde sabahın ilk saatlerinden gecenin son saatlerine kadar saygı ve üzüntü içinde son görevlerini yaptılar.
1938 Kasım 19: Büyük bir törenle, ******'ün Dolmabahçe'den alınan yüce cenazesi, önce Sarayburnu'na, oradan Zafer torpidosuyla Yavuz zırhlısına götürüldü.Yavuz zırhlısıyla İzmit'e kadar götürülen tabut, oradan Ankara'ya yolcu edildi.
1938 Kasım 20:******'ün sevgilinaşı Ankara'ya ulaştı ve Ankara'da Büyük Millet Meclisi önündeki katafalka konuldu. Ankara'lılar da son görevlerini saygıyla yaptılar.
1938 Kasım 21: ******'ün cenazesinin Etnoğrafya Müzesi'ndeki Geçici Kabre konulması.
1938 Kasım 25: ******'ün vasiyetnamesinin açılması.
1938 Aralık 26: ******'ün "Ebedi Şef" sanıyla anılmasının kabul edilmesi.
1953 Kasım 4: ******'ün Geçici Kabri'nin açılması.
1953 Kasım 10: ******'ün cenazesinin Anıt-Kabir'e nakledilmesi.

1881

******'ün Selânik'te doğumu

1886

******'ün ilk öğrenimine başlaması

(Kısa bir süre mahalle mektebine devam etmiş, daha sonra çağdaş eğitim yapan Şemsi Efendi Okulu'na geçerek ilkokulu burada bitirmiştir.)

1888

******'ün babası Ali Rıza Efendi'nin ölümü

1893

******'ün Selânik Askerî Rüştiyesi'ne girişi

(****** kısa bir süre Selânik Mülkiye Rüştiyesi'ne gitmişse de öğrenimine daha sonra Askerî Rüştiye'de devam etmiş ve okulu 1896 yılında bitirmiştir. Bu okulda matematik öğretmeni. Mustafa Efendi, genç öğrencisi Mustafa'nın adının sonuna "Kemal" ismini ilâve etmiştir.) ******'ün Manastır Askerî İdadisi'ne girişi (1899 yılında bitirmiştir) ******'ün Manastır Askerî İdadisi'ni bitirerek İstanbul'da Harp Okulu'nun piyade sınıfına yazılışı, ******'ün teğmen rütbesiyle Harp Okulu'nu bitirişi ve öğrenimine Harp Akademisi'nde devam etmesi.

1908

******'ün üsteğmen oluşu

11 Ocak 1905

******'ün Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle Harp Akademisi'nden mezun oluşu

5 Şubat 1905

******'ün -kurmaylık stajı için- Şam'da 5. Ordu emrine atanması

10 Şubat 1905

******'ün Şam'a gitmek üzere İstanbul'dan hareketi

Ekim 1906

******'ün Şam'da bazı arkadaşları ile gizli olarak "Vatan ve Hürriyet Cemiyeti"ni kuruşu

20 Haziran 1907

******'ün kolağası (Kıdemli Yüzbaşı) oluşu

13 Ekim 1907

******'ün Şam'dan, merkezi Manastır' da bulunan 3. Ordu Karargâhı'na atanması

(Bu karargâhın Selânik'teki şubesinde çalıştırılmıştır. )

23 Şubat 1908

******'ün General Litzmann'dan çevirdiği "Takımın Muharebe Talimi" adlı -askerî eğitimle ilgili- kitabın Selânik'te yayımlanması

22 Haziran 1908

******'e, 3. Ordu Kararğâhı'ndaki görevinin yanı sıra Üsküp-Selânik arasındaki demiryolu müfettişliği görevinin de verilmesi

23 Temmuz 1908

İkinci Meşrutiyet'in ilânı

13 Ocak 1909

******'ün Üçüncü Ordu Selânik Redif Tümeni Kurmay Başkanlığı'na getirilişi

3 Nisan1909

İstanbul'da İkinci Meşrutiyet'e karşı -avcı taburlarının ayaklanmasıyla- büyük isyan çıkması (31 Mart İsyanı)

15/16 Nisan 1909

******'ün Hareket Ordusuyla beraber -bu ordunun Kurmay Başkanı olarak- Selânik'ten İstanbul'a hareketi

19 Nisan 1909

******'ün Hareket Ordusu'yla beraber İstanbul'a gelişi

16 Mayıs 1909

******'ün 31 Mart Olayı'nın bastırılmasından sonra tekrar Selânik'e dönüşü

30 Ağustos 1909

******'ün -Kolağası rütbesiyle- Cumalı Karargâhı'ndaki askerî manevra'ya katılışı

8 Eylül 1909

Cumalı Karargâhı'ndaki askerî manevranın sona erişi ve ******'ün Cumalı'dan ayrılışı

22 Eylül 1909

Selânik'te "İttihat ve Terakki Büyük Kongresi"nin toplanışı

(******, bu kongrede bir konuşma yaparak ordunun siyasetten çekilmesi gereğini savunmuştur.)

5 Kasım 1909

******'ün -Selânik Redif Tümeni Kurmay Başkanlığından- tekrar Üçüncü Ordu Karargâhı'na atanması

1909

******'ün "Cumalı Ordugâhı" adlı kitabının Selânik'te yayımlanması

(Bu küçük kitap, 30 Ağustos-8 Eylül 1909 arasında Cumalı Karargâhı'nda yapılan askerî manevra esasında tutulan not ve krokilerden oluşmuştur.)

6 Eylül 1910

******'ün Üçüncü Ordu Subay Talimgâhı Komutanlığı'na atanması

Eylül 1910

******'ün orduyu temsilen, Pikardi manevralarını izlemek amacıyla Fransa'ya gönderilişi

1 Kasım 1910

******'ün Üçüncü Ordu Subay Talimgâhı Komutanlığı'ndan tekrar Üçüncü Ordu Karargâhı'na atanması

15 Ocak 1911

******'ün, 5. Kolordu Karargâhı'nda, daha sonra yine Selânik'te bulunan 38. Piyade Alayı'nda görevlendirilmesi

Mart 1911

******'ün Arnavutluk'ta çıkan isyanı bastırmak üzere düzenlenen harekâtta Harbiye Nazırı Mahmut Şevket Paşa'nın yanında görev alışı

19 Nisan 1911

******'ün 5. Kolordu'nun Selânik-Kılkış arasında yaptığı manevralara -kolağası rütbesiyle- katılması

(Manevra, 20 Nisan 1911 akşamı sona ermiştir.)

14 Eylül 1911

******'ün, Selânik'te 38. Piyade Alay, Kumandanlığı'ndaki görevinden alınarak İstanbul'da Genelkurmay I. Şube'de bir göreve atanması

29 Eylül 1911

İtalyanların Trablusgarp'ta Osmanlı Devleti'ne savaş ilânı

5 Ekim 1911

İtalyanların Trablusgarp'a saldırıya geçmesi ******'ün, Trablusgarp'a gönüllü gitmek üzere -Gâzeteci Mustafa Şerif kimliği ile- bir kısım arkadaşlarıyla beraber İstanbul'dan ayrılışı

(İskenderiye üzerinden Trablusgarp'e geçmiştir.)

27 Kasım 1911

******'ün binbaşılığa terfi edişi

8 Aralık 1911

****** ve arkadaşlarının Bingazi'ye gelişi

(******, burada Tobruk Bölgesi komutanı Ethem Paşa'nın Kurmay Başkanı olarak göreve başlamıştır.)

19 Aralık 1911

******'ün -Ethem Paşa'nın yerine- Tobruk Bölgesi Komutanlığı'na getirilişi

30 Aralık 1911

******'ün Derne'ye gelişi ve Derne doğusundaki Şark Gönüllüleri Komutanlığı'nı üzerine alışı

1911

******'ün, "Tâbiye Tatbikat Seyahatı" adlı kitabının Selânik'te yayımlanması

(Bu küçük kitap, 5. Kolordu'nun 19-20 Nisan 1911 günleri yaptığı ve ******'ün de kolağası rütbesiyle katıldığı bir askeri tatbikatın not ve krokilerinden oluşmuştur.)

12 Mart 1912

******'ün Derne Komutanlığı'na atanması

1912

Karadağ'ın harp ilânı ile Balkan Harbi'nin başlaması

24 Ekim 1912

******'ün Trablusgarp'tan İstanbul'a hareketi

25 Kasım 1912 ******'ün Gelibolu'da bulunan Bahr-i , Sefîd (Akdeniz) Boğazı Kuvay-ı Mürettebesi Komutanlığı Harekât Şubesi Müdürlüğü'ne atanması

1 Aralık 1912

******'ün İstanbul'dan Bolayır'a hareketi

1912

******'ün, General Litzmann'dan çevirdiği "Bölüğün Muharebe Talimi" adlı -askerî eğitimle ilgili- kitabın İstanbul'da yayımlanması

27 Ekim 1913

******'ün Sofya Ataşemiliterliğine atanması

20 Kasım 1913

******'ün Sofya'ya gelişi

11 Ocak 1914

******'e, Sofya Ataşemiliterliğine ilâveten Belgrat ve Çetine Ateşemiliterliklerini de yürütme görevi verilmesi.

1 Mart 1914

******'ün yarbaylığa terfi edişi

Mayıs 1914

******'ün, Nuri (Conker)'in "Zâbit ve Kumandan" adlı, konferanslardan oluşan eseri üzerine, -onunla sohbet şeklinde "Zâbit ve Kumandanla Hasbihal" adlı kitabını yazması

(Bu kitap, bir süre gecikme ile 1918 Aralık ayında İstanbul'da yayımlanmıştır.)

1 Ağustos 1914

Almanya'nın Rusya'ya harp ilânı ile I. Dünya Savaşı'nın başlaması

29 Ekim 1914

Osmanlı. Devleti'nin, I. Dünya Savaşı'na girişi

20 Ocak 1915

******'ün, Tekirdağ'da teşkil edilecek 19. Tümen Komutanlığı'na atanması

2 Şubat 1915

******'ün Tekirdağ'a gelişi ve 19. Tümeni kurma çalışmalarına başlaması

25 Şubat 1915

Tekirdağ'daki 19. Tümen Komutanlığı'nın Maydos (Eceabat)'a nakli ve ******'ün 19. Tümen Komutanlığı üzerinde olmak üzere Maydos Bölgesi Komutanı olarak görevini sürdürmesi

18 Mart 1915

Çanakkale Boğazı'nı geçmeye teşebbüs eden İngiliz donanmasının, ağır zayiat vererek başarı kazanamaması

23 Mart 1915

Gelibolu'da 5. Ordu'nun kurulması kararı ve komutanlığına Alman Generali Liman von Sanders'in atanması

(26 Mart 1915 günü Gelibolu'ya gelmiştir.)

18 Nisan 1915

******'ün komutasındaki 19. Tümenin, 5. Ordu'nun genel ihtiyatını oluşturmak üzere Bigalı'ya gönderilişi

25 Nisan 1915

Çanakkale'de İngilizlerin Seddülbahir ve Arıbumu bölgesinde çıkarma hareketine başlaması; Bigalı'dan gelen ****** komutasındaki 19. Tümen kuvvetlerinin taarruzu ile geri çekilmeye mecbur edilişi

(Düşman çıkarması 26 ve 27 Nisan günleri de devam etmiş; ancak ****** komutasındaki askerlerimizin kahramanca savunması karşısında başarısız kalmıştır.)

1 Haziran 1915

******'ün albaylığa terfi edişi

15 Temmuz 1915

******'e Harp Madalyası verilişi

6 Ağustos 1915

Düşmanın Çanakkale'de takviyeli kuvvetlerle yeni bir taarruzu

(Bu taarruz, 7 Ağustos 1915 günü de devam etmiş, ancak ******'ün aldığı önlemler sayesinde gelişme imkânı bulamamıştır. )

Düşmanın akşam Anafartalar bölgesine asker çıkararak bu bölgeden de ilerleme girişimi

8 Ağustos 1915

******'ün -General Liman von Sanders' in emri ile- "Anafartalar Grubu Komutanlığı"na getirilişi

9 Ağustos 1915

****** komutasındaki kuvvetlerin, Anafartalar bölgesinde İngilizlere taarruzu; düşmanın tekrar çıkarma yaptığı kıyılara itilmesi

10 Ağustos 1915

****** komutasındaki kuvvetlerin, Conkbayırı'nda İngilizlere taarruzu ve düşmanın ilerlemesine imkân verilmemesi (Bugünkü muharebeler esnasında ******'ün kalbini hedef alan bir kurşun, göğüs cebindeki saate çarpıp geri döndüğünden, kendisi mutlak bir ölümden kurtuldu.)

1 Eylül 1915

******'e, Anafartalar Grubu Komutanlığı'ndaki üstün başarılan sebebiyle "Muharebe Gümüş Liyakat Madalyası" verilişi

10 Aralık 1915

******'ün, "Anafartalar Grubu Komutanlığı"ndan istifası

(Bu istifa, 5. 0rdu Komutanı General Limon von Sanders tarafından kabul edilmemiş, kendisi izinli olarak İstanbul'a dönmüştür.)

19/20 Aralık 1915

İngilizlerin gece Çanakkale'yi tâhliye etmeleri

17 Ocak 1916

******'e, "Anafartalar Grubu Komutanlığı"ndaki üstün başarıları sebebiyle "Muharebe Altın Liyakat Madalyası" verilişi

27 Ocak 1916

******'ün, karargâhı Edirne'de bulunan 16. Kolordu Komutanlığı'na atanması

(Edirne'deki bu kolordu, Kafkas Cephesinin önem kazanması üzerine bir süre sonra aynı adla Diyarbakır'a nakledilmiştir.)

11 Mart 1916

******'ün, Karargâhı Diyarbakır'a nakledilmesi kararlaştırılan 16. Kolordu Komutanlığına atanması

(Başkomutan Vekili Enver Paşa, bugün ******'e telgraf çekerek Kolordu Karargâhıyla Resülayn (Ceylanpınar) üzerinden hemen Diyarbakır'a hareket etmesini istemiştir.)

12 Mart 1916

******'ün,-16. Kolordu'nun Edirne'den Diyarbakır'a kaydırılması üzerine- Edirne'den İstanbul'a hareketi

16 Mart 1916

******'ün, Diyarbakır'daki görevine gitmek üzere İstanbul'dan ayrılışı

26 Mart 1916

******'ün Diyarbakır'a gelerek 16. Kolordunun komutasını üzerine alması

1 Nisan 1916

******'ün Mirliva (Tuğgeneral)'lığa terfi edişi

Haziran 1916

16. Kolordu Karargâhı'nın Diyarbakır'dan Silvan'a nakledilmesi

3 Ağustos 1916

****** komutasındaki kuvvetlerin Bitlis ve Muş yönünde taarruza geçişi

8 Ağustos 1916

****** komutasındaki kuvvetlerin sabah Muş'u, akşam Bitlis'i düşman işgalinden kurtarışı

13 Aralık 1916

******'ün, -Ahmet İzzet Paşa'nın izinli olarak kısa bir süre İstanbul'a gitmesi üzerine - vekâleten karargâhı Diyarbakır'da bulunan 2. Ordu Komutanlığı'na atanması

16 Aralık 1916

******'ün, Silvan'dan hareketle Sekerat' ta 2. Ordu Karargâhı`na gelerek Komutan Vekilliği görevini üzerine alışı

3 Ocak 1917

******'ün, -Ahmet İzzet Paşa'nın izinden dönüşü üzerine- Sekerat'ta 2. Ordu Komutan Vekilliği'nden ayrılarak Silvan'a dönüşü

14 Şubat 1917

******'ün Hicaz Kuvve-i Seferiyesi Komutanlığı'na atanması

21 Şubat 1917

******'ün Şam'a gitmek üzere Diyarbakır'dan ayrılışı

5 Mart l917

******'ün Şam'a gelişi ve Sina Cephesini teftişi

5 Mart 19l7

******'ün Diyarbakır'daki 2. Ordu'ya vekâleten Komutan atanması

11 Mart 1917

******'ün 2. Ordu Komutan Vekili olarak Şam'dan Diyarbakır'a dönüşü

16 Mart 1917

******'ün 2. Orduya asaleten komutan atanması

14 Mayıs 1917

******'ün Muş'un ikici defa düşman işgalinden kurtarışı

(Muş, 8 Ağustos 1916 da kurtarılmış ise de 25 Ağustos 1916 da tekrar Rusların eline düşmüştü.)

5 Temmuz 1917

******'ün, General Falkenhein'in komutasındaki Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı'na bağlı olarak Halep'te oluşturulması kararlaştırılan Yedinci Ordu Komutanlığı'na atanması

Temmuz 1917

******'ün Diyarbakır'dan İstanbul'a hareketi

(7.0rdu Karargâhı'nı oluşturmak üzere Başkomutan Vekili Enver Paşa tarafından İstanbul'a çağrılmıştır.)

Temmuz 1917

******'ün Diyarbakır'dan İstanbul'a gelişi

15 Ağustos 1917

******'ün İstanbul'dan Halep'e hareketi

(7. 0rdu Karargâhı Halep'in Aziziye mevkiinde idi.)

20 Eylül 1917

******'ün, Halep'ten -genel durum değerlendirmesi ve General Falkenhein ile anlaşmazlığına dair- Sadrazam ve Dahiliye Nazırı Talât Paşa ile Başkomutan Vekili ve Harbiye Nazırı Enver Paşa'ya raporu

Ekim Başı 1917

******'ün, -Yıldırım Orduları Komutanı General Falkenhein'le anlaşmazlık sonucu- Yedinci Ordu Komutanlığı'ndan istifa edişi

9 Ekim 1917

******'ün tekrar Diyarbakır'da bulunan 2. Ordu Komutanlığı'na atanması

(******, bu atamayı kabul etmediğinden işlem yürürlülük kazanmamış, kendisi 2. Ordu Komutanı sıfatiyle izinli sayılarak Halep'ten İstanbul'a gelmiştir.)

Ekim Sonu 1917

******'ün, Halep'ten İstanbul'a dönüşü (9 ay kadar İstanbul'da kalmıştır.)

7 Kasım 1917

******'ün, İstanbul'da Genel Karargâh'ta görevlendirilmesi

15 Aralık 1917

******'ün, Veliaht Vahdettin Efendi'nin maiyetinde Almanya'ya gitmek üzere İstanbul'dan ayrılışı

4 Ocak 1918

******'ün, Almanya seyahatinden İstanbul'a dönüşü

13 Mayıs 1918

******'ün, böbrek rahatsızlığı sebebiyle tedavi için İstanbul'dan Viyana'ya hareketi

(Viyana ve Karlsbat'ta 2,5 ay kadar tedavi görmüştür.)

4 Ağustos 1918

******'ün, Viyana'dan İstanbul'a dönüşü

7 Ağustos 1918

******'ün, General Falkenhein'in yerine Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı'na getirilmiş olan General Liman von Sanders'in emrindeki 7. Ordu'ya tekrar komutan atanması

15 Ağustos 1918

******'ün, ikinci defa atandığı 7. Ordu Komutanlığı görevine başlamak üzere İstanbul'dan Halep'e gelişi

(Halep'te bir gün kaldıktan sonra 7. Ordu Karargâhı'nın bulunduğu Nablus'a gitmiştir. )

19 Eylül 1918

İngilizlerin, Halep Cephesi'nde büyük kuvvetlerle taarruza başlaması

(Bu İngiliz taarruzu karşısında 8. Ordu Cephesi'nin yarılması üzerine 4 ve 7. Ordular da çekilme mecburiyetinde kalmışlardı. ****** komutasındaki 7. Ordu birlikleri düzenini ve savaş kudretini bozmadan Riyad'a, oradan da Halep'e çekildi.)

26 Ekim 1918

****** komutasındaki 7. Ordu kuvvetlerinin tekrar taarruza geçen düşman kuvvetlerini Halep'in kuzeyinde durdurması ve düşmanın bu hattı geçmesine imkân verilmemesi

30 Ekim 1918

Mondros Mütarekesi'nin imzalanması

31 Ekim 1918

******'ün, -7.0rdu Komutanlığı da üzerinde kalmak üzere- Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı'na atanması ve Katma'dan Adana'ya gelerek General Liman von Sanders'den komutanlık görevini devralması

7 Kasım 1918

Yıldırım Orduları Grubu ve 7.0rdu Komutanlıklarının kaldırılması ve ******'ün Ordu Kumandanı sıfatıyla Harbiye Nezareti emrine verilmesi

10 Kasım 1918

******'ün Adana'dan trenle İstanbul'a hareketi

13 Kasım 1918

******'ün, Adana'dan İstanbul'a gelişi

Aralık 1918: ******'ün, -1914 yılı Mayısında yazdığı- "Zâbit ve Kumandan İle Hasbihal" adlı kitabının İstanbul'da yayımlanması

30 Nisan 1919

******'ün 9.0rdu Kıtaatı Müfettişliği'ne atanması

16 Mayıs 1919

******'ün, Anadolu'ya geçmek üzere Bandırma Vapuru ile İstanbul'dan ayrılısı

19 Mayıs 1919

******'ün, Samsun'a çıkışı

22 Mayıs 1919

******'ün, Samsun'dan Sadarete raporu:

".... Millet yekvücut olup hakimiyet esasını, Türklük duygusunu hedef kabul etmiştir."

21 Haziran 1919

******'ün, İstanbul'da bulunan bazı tanınmış kimselere Amasya'dan mektup göndererek Millî Mücadele'ye davet etmesi:

"Artık, İstanbul Anadolu'ya hâkim değil, tâbi olmak mecburiyetindedir." "Size teveccüh eden fedakârlık pek büyüktür" "Millî gaye elde edilinceye kadar âcizleri Anadolu'dan ve milletin sinesinden ayrılmayacağım ve bu noktada nihayete kadar bir millet ferdi gibi çalışacağımı millete karşı mukaddesatım namına söz verdim ve hiç bir kuvvet bu millî karara mâni olamayacaktır."

22 Haziran 1919

******'ün, Amasya'dan Anadolu'da mülkî ve askerî makamlara genelgesi:

"Vatanın tamamiyeti, milletin bağımsızlığı tehlikededir. Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır."

3 Temmuz 1919

******'ün, Erzurum'a gelişi, halk ve asker tarafından sevgi gösterileriyle karşılanışı

8/9 Temmuz 1919

******'ün, resmî vazifesiyle beraber askerlik mesleğinden istifası

9 Temmuz 1919

******'ün, resmî vazifesiyle beraber askerlik mesleğinden istifasını orduya, vilâyetlere ve millete duyurması:

"... Bundan sonra mukaddes millî gayemiz için her türlü fedakârlıklâ çalışmak üzere sine-i millette bir ferd-i mücahit suretiyle bulunmakta olduğumu tamimen arz ve ilân eylerim.

14 Temmuz 1919

******'ün, askerlikten istifası ve Erzurum Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin başına geçişinin Erzurum'da yayımlanan Albayrak Gazetesi'nde halka ilânı:

"... Mustafa Kemal Paşa Hazretleri'nin istifanamesi bir azim ve iman vesikasıdır. Millette, henüz eski kanın sönmemiş olduğunu gösterir muazzam delildir. Anafartalar'da, millî şerefi, tarihin bugünkü nesilden beklemekte olduğu mukaddes vazifeyi yükselten ve yücelten bu muhterem Kumandanı bugünde Millî Mücadele'nin başında görmek mesut bir görüntüdür."

23 Temmuz 1919

Erzurum Kongresi'nin açılışı ve ******'ün Kongre'ye Başkan seçilmesi

(Kongre, 7 Ağustos 1919'da son bulmuştur.)

7 Ağustos 1919

Erzurum Kongresi'nin Heyet-i Temsiliye seçimini takiben ******'ün kısa bir konuşmasıyla son bulması:

"Milletimizin kurtuluş ümidi ile çırpındığı en heyecanlı bir zamanda fedakâr muhterem heyetiniz her türlü eziyetlere katlanarak burada, Erzurum'da toplandı. Hassas ve necip bir ruh ve pek sağlam bir iman ile vatan ve milletimizin kurtuluşuna ait esaslı kararlar aldı. Bilhassa bütün cihana karşı milletimizin mevcudiyetini ve birliğini gösterdi. Tarih bu kongremizi şüphesiz ender ve büyük bir eser olarak kaydedecektir."

Atâtürk'ün Heyet-i Temsiliye Reisliği'ne seçilmesi

9 Ağustos 1919

******'ün, askerlik mesleğinden ihracına, haiz olduğu nişanların alınmasına ve fahrî yaverlik rütbesinin kaldırılmasına dair irade-i seniye çıkması

2 Eylül 1919

******'ün, Sivas'a gelişi ve büyük tezahüratla karşılanması

4 Eylül 1919

Sivas Kongresi'nin açılışı ve ******'ün Kongre'ye Başkan seçilmesi. (Kongre 11 Eylül 1919'da son bulmuştur.)

11 Eylül 1919

Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin resmen kuruluşu

7 Ekim 1919

******'ün -Heyet-i Temsiliye adına millete beyannamesi:

"En ağır tarihî şartlar altında bile millî vakarından ve herkesin hukukuna riayetteki mazisinden gelen hasletlerinden zerre kadar ayrılmamış olan milletimizin bundan sonra da aynı tarz ve harekette sabit kalacağından ve bu suretle bu mübarek topraklara sahip olmaktaki liyakat-i medeniyesini bütün cihana tasdik ettireceğinde şüphe yoktur."

20 Ekim 1919

******'ün, Rauf ve Bekir Sami Beylerle beraber Amasya'da İstanbul Hükûmeti'nin Bahriye Nazırı Salih Paşa ile görüşmelere başlaması (Amasya Mülâkatı)

7 Kasım 1919

******'ün, İstanbul'da toplanması kararlaştırılan Meclis-i Mebusan'a Erzurum'dan milletvekili seçilmesi

27 Aralık 1919

******'ün, Ankara'ya gelişi ve büyük törenle karşılanması

(******, şehre girdikten sonra Vali odasında bir müddet istirahat ederek çay içmişler, daha sonra Kolordu'yu ziyaretle buradan kendisine ve arkadaşlarına tahsis edilen Ziraat Mektebi'ne gelmişlerdir.)

******'ün bütün teşkilâta, Ankara'ya geldiğini ve Heyet-i Temsiliye Merkezi'nin Ankara olduğunu bildiren telgrafı.

12 Ocak 1920

İstanbul'da son "Osmanlı Meclis-i Mebusanı" nın açılması

(İstanbul'un işgali üzerine 18 Mart 1920 günü son toplantısını yaparak çalışmalarına ara verme kararı almış, 11 Nisan 1920'de Padişah iradesi feshedilmiştir. )

28 Ocak 1920

Osmanlı Meclis-i Mebusanı'nın gizli toplantısında Misak-ı Millî'nin kabulü

17 Şubat 1920

Osmanlı Meclis-i Mebusanı'nda Misak-ı Millî'nin yabancı parlamentolara ve basına bildirilme kararı

16 Mart 1920

İtilâf Devletleri tarafından İstanbul'un fiilen işgali

******'ün, İstanbul'un işgali nedeniyle millete beyannamesi:

".... Bugün, İstanbul'u zorla işgal etmek suretiyle Osmanlı Devleti'nin yedi yüz senelik hayat ve hâkimiyetine son verildi. Yani bugün Türk milleti, medenî kabiliyetinin, hayat ve istiklâl hakkının ve bütün istikbalinin müdafaasına davet edildi."

19 Mart 1920

******'ün, Ankara'da bir Meclis toplanması yolunda acele seçim yapılması için vilâyetlere, livalara ve kolordu komutanlarına genelgesi:

"Ankara'da fevkalâde yetkiye malik bir Meclis, millet işlerini yönetmek ve denetlemek üzere toplanacaktır."

10 Nisan 1920

Şeyhülislâm Dürrizade Abdullah'ın Anadolu'daki millî kuvvetleri kâfir ilân eden ve katlinin gerekli olacağını (!) bildiren fetvası

16 Nisan 1920

Ankara Müftüsü Rıfat Efendi'nin, Şeyhülislâm Dürrizade Abdullah'ın fetvasının dinen geçerli olamayacağını ilân eden fetvası

23 Nisan 1920

Ankara'da Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açılması

24 Nisan 1920

******'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı'na seçilmesi ve teşekkür konuşması:

"... Gerek askerî gerekse siyasî hayatımın bütün dönem ve safhalarını işgal eden mücadelelerimde daima hareket kuralım, millî iradeye dayanarak milletin ve vatanın muhtaç olduğu gayelere yürümek olmuştur."

11 Mayıs 1920

******'ün, İstanbul'da Divan-ı Harp tarafından idama mahkûm edilmesi

24 Mayıs 1920

****** hakkında 11 Mayıs 1920 tarihli idam kararının Padişah tarafından tasdiki

8 Temmuz 1920

******'ün, Meclis'te konuşması:

"Efendiler; memleketimizin ellide biri değil heyet-i umumiyesi tahrip edilse, heyet-i umumiyesi ateşler içinde bırakılsa, biz bu toprakların üstünde bir tepeye çıkacağız ve oradan müdafaa ile meşgul olacağız!"

10 Ağustos 1920

İstanbul Hükûmeti ile İtilâf Devletleri arasında "Sevr Antlaşması"nın imzalanması

2/3 Aralık 1920

Ermenilerle "Gümrü Antlaşması"nın imzalanması.

5 Aralık 1920

******'ün, Bilecik'te Ahmet İzzet Paşa başkanlığındaki İstanbul Heyeti ile görüşmesi (Bilecik Mülâkatı)

10 Ocak 1921

Birinci İnönü Zaferi

11 Ocak 1921

******'ün, Birinci İnönü Zaferi münasebetiyle Batı Cephesi Komutanı İsmet (İnönü) Bey'e tebrik telgrafı:

"... Bu muvaffakiyetin mukaddes topraklarımızı düşman istilâsından kâmilen kurtaracak olan kesin zafere bir hayırlı başlangıç olmasını Allah'tan diler ve bu tebrikâtın umum Batı Ordusu er ve subaylarına iletilmesini rica ederim."

1 Nisan 1921

İkinci İnönü Zaferi

******'ün, Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa'ya cevap telgrafı:

"Siz orada yalnız düşmanı değil, milletin ters talihini de yendiniz. İstilâ altındaki bedbaht topraklarımızla beraber bütün vatan, bugün en uzak köşelerine kadar zaferinizi kutluyor.Düşmanın istilâ hırsı, azim ve hamiyetinizin yalçın kayalarına başını çarparak hurdahaş oldu!"

10 Mayıs 1921

******'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde "Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu" Başkanı oluşu

16 Temmuz 1921

******'ün, Ankara'da toplanan ve 21 Temmuz 1921'e kadar çalışmalarına devam eden Maarif Kongresi'ni açış konuşması:

"Çocuklarımız ve gençlerimiz yetiştirilirken onlara bilhassa mevcudiyeti ile, hakkı ile, birliği ile çelişen bilûmum yabancı unsurlarla mücadele lüzumunu ve milli düşünceleri tam bir imanla her mukabil fikre karşı şiddetle ve fedakârâne müdafaa zarureti telkin edilmelidir."

18 Temmuz 1921

******'ün, Ankara'dan, Karacahisar'daki Batı Cephesi Karargâhı'na gelişi. ******'ün Batı Cephesi Karargâhı'nda İsmet Paşa'ya direktifi:

"Orduyu; Eskişehir'in kuzey ve güneyinde topladıktan sonra, düşman ordusuyla araya büyük bir mesafe koymak lâzımdır ki, ordunun tanzim, tensik ve takviyesi mümkün olabilsin. Bunun için Sakarya doğusuna kadar çekilmek caizdir."

5 Ağustos 1921

******'e geniş yetkiler ve üç ay süre ile Başkomutanlık tevcih eden Kanunun kabulü. ******'ün Başkomutan oluşundan sonra Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde konuşması:

"... Efendiler, zavallı milletimizi esir etmek isteyen düşmanları, Allah'ın yardımıyla behemehal mağlup edeceğimize dair olan emniyet ve itimadım bir dakika olsun sarsılmamıştır. Bu dakikada bu kesin inancımı yüksek heyetinize karşı, bütün millete karşı ve bütün âleme karşı ilân ederim."

23 Ağustos 1921

Yunan Ordusu'nun taarruzu ve Sakarya Meydan Muharebesi'nin başlaması (22 gün 22 gece devam etmiştir.)

26 Ağustos 1921

Başkomutan ******'ün emri:

"Hatt-ı müdafaa yoktur, sath-ı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı, vatandaşın kanıyla ıslanmadıkça terk olunamaz.

13 Eylül 1921

Sakarya Meydan Muharebesi'nin sonuçlanması ve düşmanın Sakarya nehrinin doğusunda imha ile zaferin kazanılması

19 Eylül 1921

Başkomutan ******'ün "Sakarya Muharebesi" hakkında Büyük Millet Meclisi'nde konuşması:

"Efendiler! Türkiye Büyük Millet Meclisi ordusunun Sakarya'da kazanmış olduğu meydan muharebesi pek büyük bir meydan muharebesidir.Harb tarihinde misli belki olmayan bir meydan muharebesidir."

Başkomutan ******'e Büyük Millet Meclisi tarafından kanunla "Müşir" (Mareşal) rütbesi ve "Gazi" unvanı verilişi.

13 Ekim 1921

Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti ile Kafkas Cumhuriyetleri (Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan) arasında "Kars Antlaşması"nın imzalanması

20 Ekim 1921

Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti ile Fransa Hükûmeti arasında "Ankara Antlaşması"nın imzalanması

31 Ekim 1921

******'ün, Başkomutanlık süresinin 5 Kasım 1921'den itibaren 3 ay daha uzatılmasına dair Kanun'un Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabulü

14 Ocak 1922

******'ün annesi Zübeyde Hanım'ın ölümü

4 Şubat 1922

******'ün Başkomutanlık süresinin 5 Şubat 1922 tarihinden itibaren ikinci defa üç ay uzatılmasına dair Kanun'un Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabulü.

1 Mart 1922

******'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi�ni açış konuşması:

"... Efendiler! Büyük Millet Meclisi Hükûmeti Türkiye ve Türkiye halkının beka ve istiklâlini temine çalışıyor. Çünkü Türkiye'nin asıl sahibi, meşru ve gerçek sahibi olan Türkiye halkının kat'i arzu ve iradesi bu yoldadır."

6 Mayıs 1922

******'ün Başkomutanlık süresinin 5 Mayıs 1922 tarihinden itibaren üçüncü defa üç ay uzatılması hakkında Kanun'un Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabulü

26 Ağustos 1922

Büyük Taarruz'un, Kocatepe'den sabah saat 5.30'da topçularımızın ateşiyle başlaması

30 Ağustos 1922

Yunan ordusunun tamamen sarılması ve imha edilmesi suretiyle "Dumlupınar (Başkomutan) Meydan Muharebesi"nin kazanılması

1 Eylül 1922

Başkomutan ******'ün orduya beyannamesi:

"... Bütün arkadaşlarımın Anadolu'da daha başka meydan muharebeleri verileceğini göz önüne alarak ilerlemesini ve herkesin fikrî güçlerini ve kahramanlık ve vatanseverlik kaynaklarını yarışırcasına göstermeye devam etmesini isterim. Ordular; İlk Hedefiniz Akdeniz'dir, İleri!"

9 Eylül 1922

Başkomutan ******'ün, kuvvetlerimizin İzmir'e giriş haberi üzerine ordulara mesajı:

"İlk verdiğim Akdeniz hedefine varmakta orduların gösterdiği gayret ve fedâkarlığı hürmet ve takdirle anarım."

10 Eylül 1922

******'ün Büyük Zaferi takiben İzmir'e gelişi

4 Ekim 1922

Başkomutan ******'ün, 26 Ağustos Taarruzu, 30 Ağustos ve 9 Eylül Zaferleri hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde uzun beyanatı:

"... Bu Anadolu Zaferi tarih arasında bir millet tarafından tamamen benimsenen bir fikrin ne kadar kaadir ve ne zinde bir kuvvet olduğunun en güzel misali olarak kalacaktır."

11 Ekim 1922

Mudanya Mütarekesi'nin imzalanması

1 Kasım 1922

Hilâfet ve Saltanat'ın birbirinden ayrılarak Saltanat'ın kaldırılması kararı

29 Ocak 1923

******'ün, İzmir'de Lâtife (Uşaklıgil) Hanım'la evlenişi (5 Ağustos 1925'de ayrılmıştır. )

1 Mart 1923

******'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması:

" .. Misak-ı Millî, vatanın haricî düşman karşısındaki vaziyet ve mevkiini tesbit eden miıkaddes bir kural olduğu gibi 1 Kasım 1922 kararı da milletimiz için dahilî ve daimî bir düşman olan ferdî saltanata ve onun temsil ettiği meşum bir idare şekline tevcih edilmiş mukaddes bir silâhtır."

8 Nisan 1923

******'ün, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Başkanı olarak milletvekili seçimi münasebetiyle millete, 9 umdeyi içine alan beyannamesi

24 Temmuz 1923

Lozan Antlaşması'nın imzalanması

****** der ki:

"Lozan Barış Antlaşması'nın ihtiva ettiği esasları, diğer barış teklifleriyle daha fazla mukayeseye mahal olmadığı fikrindeyim. Bu antlaşma, Türk milleti aleyhine, asırlardan beri hazırlanmış ve Sevr Antlaşması'yla ikmal edildiği zannedilmiş, büyük bir suikastin yıkılışını ifade eder bir vesikadır. Osmanlı Devrine ait tarihte örneği bulunmayan bir siyasî zafer eseridir.") ******'ün, Lozan Antlaşması'nın imzalanması üzerine İsmet Paşa'ya tebrik telgrafı: "Memlekete bir dizi faydalı hizmetlerden ibaret olan ömrünüzü bu defa da tarihî bir muvaffakiyetle taçlandırdınız."

13 Ağustos 1923

******'ün, tekrar Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı'na seçilmesi

******'ün, İkinci Devre Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması:

"...Memleketimizi mâmur ve halkımızı mesut ve müreffeh edeceğiz. Ümidimiz, azmimiz ve bilhassa milletimizin ve Meclis-i Alinizin göstereceği vahdet ve tesanüt ilerleme ve uygarlık yolundaki çalışmamızda elbette muvaffakiyetin kefili olacaktır.

11 Eylül 1923

"Halk Fırkası" nın kuruluşu ve ******'ün Halk Fırkası Genel Başkanlığı'na seçilmesi

10 Ekim 1923

Ankara'nın başkent oluşu

29 Ekim 1923

Cumhuriyet'in ilânı ve ******'ün Cumhurbaşkanlığı'na seçilmesi

30 Ekim 1923

Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk kabinesinin İsmet Paşa tarafından kurulması

21 Kasım 1923

******'e Türkiye Büyük Millet Meclisi kararı ile yeşil-kırmızı şeritli İstiklâl Madalyası verilmesi


1 Mart 1924

Cumhurbaşkanı ******'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması:

"İslâm dinini, asırlardan beri alışılageldiği veçhile bir siyaset vasıtası mevkiinden uzaklaştırmak ve yüceltmek gerekli olduğu gerçeğini görüyoruz. Mukaddes ve tanrısal inançlarımızı ve vicdanî değerlerimizi, karanlık ve kararsız olan ve, her türlü menfaat ve ihtiraslara görünüş sahnesi olan siyasiyattan ve siyasetin bütün kısımlarından bir an evvel ve katî şekilde kurtarmak milletin dünyevî ve uhrevî saadetinin emrettiği bir zarurettir. Ancak bu suretle İslâm dininin yüksekliği belirir."

3 Mart 1924

Tevhid-i Tedrisat (Öğretimin Birleştirilmesi) Kanunu'nun kabulü

Hilâfetin kaldırılması

30 Ağustos 1924

******'ün, Dumlupınar'da "Meçhul Asker Abidesi" nin temelini atması ve törende konuşması:

" ... Hiç şüphe etmemelidir ki yeni Türk Devleti'nin, genç Türk Cumhuriyeti'nin temeli burada sağlamlaştırıldı. Ebedî hayatı burada taçlandırıldı. . . Bu âbide Türk vatanına göz dikeceklere, Türkün 30 Ağustos günündeki ateşini, süngüsünü, hücumunu, kudret ve iradesindeki şiddeti hatırlatacaktır."

1 Kasım 1924

Cumhurbaşkanı ******'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması:

"Hiç şüphe etmemelidir ki, Anadolu ortasında sür'atle meydana getirilecek yeni ve mamur bir Ankara, asırlarca ihmal edilen Türk vatanı için başlı başına bir medeniyet merkezi, Türk Devleti için pek mühim bir dayanak olacaktır."

17 Kasım 1924

Terakkiperver Cıımhuriyet Fırkası'nın kuruluşu (2 Haziran 1925'de Bakanlar Kurulu kararı ile feshedilmiştir.)

17 Şubat 1925

Âşar'ın kaldırılmasına dair Kanun'un kabulü

5 Ağustos 1925

******'ün, Lâtife (Uşaklıgil) Hanım'dan ayrılışı

23 Ağustos 1925

******'ün Kastamonu'ya gelişi

27 Ağustos 1925

******'ün, İnebolu'da elinde panama şapkası ile "ünlü şapka nutku" nu söylemesi:

"Bunu açık söylemek isterim. Bu serpuşun ismine şapka denir. İşte şapkamız..."

1 Kasım 1925

Cumhurbaşkanı ******'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması:

" Cumhuriyet devrinin kendi zihniyet ve ahlakiyle donanmış basınını yine ancak Cumhuriyetin kendisi yetiştirir."

5 Kasım 1925

Ankara Hukuk Fakültesi'nin açılışı ve ******'ün konuşması:

" Cumhuriyetin güç ve dayanağı olacak bu büyük müessesenin açılışında hissettiğim saadeti hiçbir teşebbüste duymadım ve bunu izhar ve ifade etmekle memnunum."

25 Kasım 1925

Şapka giyilmesi hakkında Kanun'un kabulü

30 Kasım 1925

Tekke ve za'viyeler ile türbelerin kapatılmasına ve türbedarlıklar ile bir takım unvanların kaldırılmasına dair Kanun'un kabulü

26 Aralık 1925

Milletler arası saat ve takvim hakkındaki Kanunların kabulü

17 Şubat 1926

Türk Medenî Kanunu'nun kabulü

22 Nisan 1926

Borçlar Kanunu'nun kabulü

29 Mayıs 1926

Türk Ticaret Kanunu'nun kabulü

14 Haziran 1926

******'e İzmir'de hazırlanan suikast girişiminin meydana çıkarılması

18 Haziran 1926

******'ün, İzmir Suikasti girişimi hakkında Anadolu Ajansına demeci:

"... Alçak teşebbüs benim şahsımdan ziyade mukaddes Cumhuriyetimize ve onun istinat ettiği yüksek prensiplerimize müteveccih bulunduğuna şüphe yoktur. Benim naçiz vücudum bir gün elbet toprak olacaktır, fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet pâyidar kalacaktır."

1 Kasım 1926

******'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması:

"... Bu büyük millet, arzu ve istidadının yöneldiği istikametleri görmeye çalışan ve görebilen evlâdını daima takdir ve himaye etmiştir."

30 Haziran 1927

******'ün askerlikten emekliye ayrılışı

1 Temmuz 1927

******'ün, Millî Mücadele'den sonra İstanbul'a ilk gelişi ve coşkun şekilde karşılanışı

15 Ekim 1927

Cumhuriyet Halk Partisi "II. Büyük Kongresi"nin Ankara'da toplanması ve ******'ün 36 saat 33 dakika süren Büyük Nutku'nu okumaya başlaması

20 Ekim 1927

******'ün, Parti Kongresi'nde okuduğu Büyük Nutku'nu bitirişi:

"... Bugün ulaştığımız netice, asırlardan beri çekilen millî felâketlerin doğurduğu uyanıklığın ve bu aziz vatanın her köşesini sulayan kanların karşılığıdır. Bu neticeyi. Türk gençliğine emanet ediyorum. Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir. Muhtaç olduğun kudret damarlarındaki asîl kanda mevcuttur!"

1 Kasım 1927

******'ün, ikinci defa Cumhurbaşkanlığına seçilmesi

Cumhurbaşkanı ******'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde açış konuşması:

"... Büyük Millet Meclisi, Türk milletinin asırlar süren arayışlarının özü ve onun bizzat kendisini idare etmek şuurunun canlı timsalidir. Türk milleti, mukadderatını Büyük Millet Meclisi'nin kifayetli ve vatanperver eline bıraktığı günden itibaren karanlıkları sıyırıp kaldırmış ve ümitleri boğan felâketlerden milletin gözlerini kamaştıran güneşler ve zaferler çıkarmıştır."

10 Nisan 1928

Lâikliğe giden önemli Anayasa değişikliklerinin yapılması

(Bu değişikliklerle, Anayasanın ikinci maddesindeki "Türkiye Devleti'nin dini, din-i İslâmdır." fıkrası ile 26. maddede mevcut "Ahkâm-ı şeriye'nin Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından yürütüleceğini" belirten cümle kaldırılmış, ayrıca milletvekillerinin ve Cumhurbaşkanının yaptıkları yeminler de değiştirilerek namus üzerine ant içilmesi şekli kabul edilmiştir.)

20 Mayıs 1928

Milletler arası rakamların kabulüne dair Kanun

10 Ağustos 1928

******'ün, İstanbul Sarayburnu Parkı'nda �Yeni Harfler� hakkında konuşması:

"... Bizim ahenktar, zengin dilimiz yeni Türk harfleriyle kendini gösterecektir. Asırlardan beri kafalarımızı demir çerçeve içinde bulundurarak, anlaşılmayan ve anlayamadığımız işaretlerden kendimizi kurtarmak, bunu anlamak mecburiyetindesiniz."

1 Kasım 1928

Yeni Türk harflerinin kabul ve tatbiki hakkında Kanun'un kabulü

1 Kasım 1928

Cumhurbaşkanı ******'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması:

"Büyük Millet Meclisi'nin kararıyla Türk harflerinin katiyet ve kanuniyet kazanması, bu memleketin yükselme mücadelesinde başlı başına bir geçit olacaktır."

8 Kasım 1928

******'ün, Millet Mektepleri'nin Genel Başkanlığı'nı ve Başöğretmenliği'ni kabul etmeleri

1 Ocak 1929

Yeni harfleri ve bu harflerle yazıyı halka öğretmek üzere "Millet Mektepleri" nin açılması

1 Kasım 1929

Cumhurbaşkanı ******'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması:

"..Meclisimizin en büyük eseri olan Türk harfleri, memleketin umumî hayatına tamamen tatbik olunmuştur. İIk müşkülat, milletin. ülkü kuvveti ve uygarlığa olan sevgisi sayesinde kolaylıkla yenilmiştir."

3 Nisan 1930

Türk kadınlarına seçme ve seçilme hakkı tanıyan yeni Belediye Kanunu'nun kabulü

11 Ağustos 1930

******'ün, yeni bir parti kurulması isteği hakkında Fethi (OKYAR) Bey'in mektubuna cevabı:

"Görüyorum ki lâik cumhuriyet esasında beraberiz. Zaten benim siyasî hayatta bir taraflı olarak daima aradığım ve arayacağım temel budur. Binaenaleyh Büyük Meclis'te aynı temele istinat eden yeni bir partinin fâaliyete geçerek millet işlerini serbest tartışmasını, Cumhuriyetin esaslarından sayarım."

12 Ağustos 1920

Fethi (OKYAR) başkanlığında "Serbest Cumhuriyet Fırkası"nın kuruluşu

(Parti, 17 Kasım 1930'da kendisini feshetmiştir.)

1 Kasım 1930

Cumhurbaşkanı ******'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması:

"... Geçen senenin önemli olaylarından biri de Sivas'a demiryolunun ulaşmasıdır. Bu kadar müşkülât içinde vatanı bir misli daha genişletmeye ve kuvvetlendirmeye medar olan bu eserin gelecek Türk milleti tarafından şükranla yâd olunacağına eminim. "

28 Aralık 1930

Kubilây'ın şehit düşmesi nedeniyle ******'ün, orduya başsağlığı mektubu:

"... Büyük ordunun kahraman genç subayı ve Cumhuriyetin mefkûreci öğretmen heyetinin kıymetli uzvu Kubilây'ın temiz kanı ile Cumhuriyet hayatiyetini tazelemiş ve kuvvetlendirmiş olacaktır."

12 Nisan 1931

******'ün direktifiyle "Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti"nin kuruluşu

(Daha sonra "Türk Tarih Kurumu" adını almıştır.)

4 Mayıs 1931

******'ün, üçüncü defa Cumhurbaşkanlığına seçilmesi

10 Mayıs 1931

Cumhuriyet Halk Partisi Üçüncü Büyük Kongresi'nin toplanışı ve ******'ün konuşması:

"... Millet için ve milletçe yapılan işlerin hâtırası her türlü hâtıraların üstünde tutulmazsa millî tarih kavramının kıymetini takdir etmek mümkün olamaz."

1 Kasım 1931

******'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması:

"... Türkiye'nin güvenliğini gaye tutan, hiçbir milletin aleyhinde olmayan bir barış istikameti, bizim daima kuralımız olacaktır."

19 Şubat l932

Halkevlerinin açılması

12 Temmuz 1932

******'ün direktifiyle "Türk Dili Tetkik Cemiyeti"nin kuruluşu (Daha sonra "Türk Dil Kurumu" adını almıştır.)

1 Kasım 1932

******'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması:

"... Millî kültürün her çığırda açılarak yükselmesini Türkiye Cumhuriyeti'nin temel dileği olarak temin edeceğiz."

31 Mayıs 1933

İstanbul Darülfünun'un kapatılmasına Millî Eğitim Bakanlığınca yeni bir üniversite kurulmasına dair Kanun'un kabulü (Bu kanunla İstanbul darülfünunu kapatılmış,18 Kasım 1933 günü İstanbul Üniversitesi öğretime açılmıştır.)

29 Ekim 1933

******'ün, Cumhuriyetin 10. Yıldönümü nedeniyle Türk milletine ünlü söylevi:

"... Az zamanda çok ve büyük işler yaptık. Bu işlerin en büyüğü, temeli Türk kahramanlığı ve yüksek Türk kültürü olan Türkiye Cumhuriyeti'dir. ... Asla şüphem yoktur ki Türklüğün unutulmuş büyük medenî vasfı ve büyük medenî kabiliyeti bundan sonraki inkişafiyle âtinin yüksek medeniyet ufkunda yeni bir güneş gibi doğacaktır... Ne mutlu Türküm diyene!"

1 Kasım 1933

******'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması:

"... Geçen on sene, gelecek devirler için bir başlangıçtan başka bir şey değildir. Bununla beraber, eski devirlerin tarihi karşısında, Cumhuriyetin bu on senesi, eşi görülmeyen bir diriliş ve göz kamaştırıcı bir ileri atılış âbidesidir."

20 Kasım 1933

******'ün, İstanbul Üniversitesi'nin öğretime açılması münasebetiyle kendisine çekilen saygı ve bağlılık telgrafına cevabı:

"İstanbul Üniversitesi'nin açılmasından çok sevinç duydum. Bu yüksek ilim ocağında kıymetli profesörlerin elinde Türk çocuğunun müstesna zekâ ve eşsiz kabiliyetinin çok büyük inkişaflara mazhar olacağından eminim.

9 Şubat 1934

Türkiye, Yunanistan, Yugoslavya ve Romanya arasında "Balkan Antantı" nın imzalanması

21 Haziran 1934

Soyadı Kanunu'nun kabulü

1 Kasım 1934

******'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması:

"... Güzel sanatların hepsinde, ulus gençliğinin ne türlü ilerletilmesini istediğinizi bilirim. Bu yapılmaktadır. Ancak, bunda en çabuk, en önde götürülmesi gerekli olan Türk musikisidir. Bir ulusun yeni değişikliğinde ölçü, musikide değişikliği alabilmesi, kavrayabilmesidir."

24 Kasım 1934

Kendisine "******" soyadı verildiğine dair Kanun'un Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabulü

26 Kasım 1934

Efendi, Bey, Paşa, Hazretleri vb. lâkap ve unvanların kaldırıldığına dair Kanun'un kabulü

3 Aralık 1934

Bazı kisvelerin giyilemeyeceğine dair Kanun'un kabulü

(Bu kanunla din adamlarının hangi din ve mezhebe mensup olurlarsa olsunlar mabet ve âyinler haricinde ruhanî kisve taşımaları yasaklanmıştır.)

5 Aralık 1934

Türk kadınlarına milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanıyan Anayasâ değişikliği

1 Mart 1935

******'ün dördüncü defa Cumhurbaşkanı seçilmesi

9 Mayıs 1935

Cumhuriyet Halk Partisi IV. Büyük Kurultayı'nın Ankara'da ******'ün konuşmasıyla açılışı:

"Uçurum kenarında yıkık bir ülke... türlü düşmanlarla kanlı boğuşmalar... Yıllarca süren savaş... Ondan sonra, içerde ve dışarda saygı ile tanınan yeni vatan, yeni sosyete, yeni devlet ve bunları başarmak için arasız, devrimler... İşte Türk genel devrimi'nin bir kısa ifadesi"

(Kurultay, 16 Mayıs 1935 de kapanmıştır.)

1 Kasım 1935

******'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması:

"... Olaylar Türk milletine iki önemli kuralı yeniden hatırlatıyor: Yurdumuzu ve haklarımızı müdafaa edecek kuvvette olmak... Barışı koruyacak uluslararası çalışma birliğine önem vermek..."

9 Ocak 1936

Ankara'da "Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi" nin açılışı

20 Temmuz 1936

Boğazlar�ın Türk Hükûmeti'nin hâkimiyetine geçişini sağlayan "Montreux Antlaşması" nın imzalanması

1 Kasım 1936

******'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması:

"... Cumhuriyet, yeni ve sağlam esaslarıyla Türk milletini emin ve metîn bir gelecek yoluna koyduğu kadar, asıl fikirlerde ve ruhlarda yarattığı güvenlik itibariyle büsbütün yeni bir hayatın müjdecisi olmuştur."

27 Ocak 1937

Cenevre'de Milletler Cemiyeti toplantısında Hatay'ın bağımsızlığının kabul edilmesi

(Bu durum, 29 Mayıs 1937'de Cenevre'de toplanan Milletler Cemiyeti Konseyi'nde de Hatay Anayasasıyla beraber onaylanmış, bağımsızlık rejimi 29 Kasım 1937 günü yürürlüğe girmiştir. 2 Eylül 1938'de Hatay Millet Meclisi açılarak Devlet Başkanlığı'na Tayfur Sökmen seçilmiştir. Devletin adı "Hatay Devleti" olarak kabul edilmiş, 23 Haziran 1939'da Türkiye ile Fransa arasında yapılan antlaşma ile de Türkiye'ye bırakılmış, 7 Temmuz 1939 tarih ve 3711 sayılı Kanun'la yeni Hatay ili kurulmuştur. )

11 Haziran 1937

******'ün, bütün çiftliklerini ve mallarını millete bağışlaması

9 Temmuz 1937

Türkiye, İran, Irak ve Afganistan arasında Sadabat Paktı'nın imzalanması

1 Kasım 1937

******'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşması:

"... Milletimizin lâyık olduğu yüksek uygarlık ve refah seviyesine varmasını alıkoyabilecek hiçbir engel düşünmeğe yer bırakılmadığını ve bırakılmayacağını huzurunuzda söylemekle bahtiyarım."

30 Mart 1938

Fransa'dan davet edilen Prof. Dr. Fissenger'in ******'ü muayenesini takiben Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği'nin ******'ün hastalığı hakkında ilk resmî tebliğ yayımlaması

(Bu tebliğ'de Fissenger'in muayenesi sonucu ******'ün sıhhatinde endişe verici bir durum olmadığının tesbit edildiği ve kendisine 1,5 ay kadar istirahat tavsiyesinin kâfi görüldüğü belirtilmiştir. )

20 Mayıs 1938

******'ün, Ankara'dan Mersin'e gelişi ve askerî birliklerin geçit resmini izlemesi

24 Mayıs 1938

******'ün, Mersin'den Adana'ya gelişi ve ****** Parkı önünde askerî birliklerin geçit resmini izlemesi

26 Mayıs 1938

******'ün, son olarak Ankara'dan İstanbul'a gidişi (Ölüm tarihine kadar İstanbul'da kalmıştır.)

5 Eylül 1938

******'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda el yazısıyla vasiyetini yazması

(Vasiyetname; 6 Ekim 1938 günü Dolmabahçe Sarayı'na çağırılan İstanbul Altıncı Noterine ****** tarafından teslim edilmiştir. Vasiyetnamenin Açılışı: 28 Kasım 1938)

29 Ekim 1938

******'ün, Cumhuriyetin 15. Yıldönümü nedeniyle Türkiye Cumhuriyeti Ordusu'na mesajı:

"... Türk vatanının ve Türklük camiasının şan ve şerefini, dahilî ve haricî her türlü tehlikelere karşı korumaktan ibaret olan vazifeni, her an yapmaya hazır ve âmade olduğuna benim ve büyük ulusumuzun tam bir inan ve itimadımız vardır."

1 Kasım 1938

******'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açış konuşmasının hastalığı sebebiyle Başbakan Celâl BAYAR tarafından okunması:

"... Memleketimizi her gün daha çok kuvvetlendirmek, her alanda her türlü ihtimallere karşı koruyabilecek bir halde bulundurmak ve dünya olaylarının bütün safhalarını büyük bir uyanıklılıkla izlemek, barışsever siyasetimizin dayanacağı esasların başlangıcıdır."

10 Kasım 1938

******'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda saat dokuzu beş geçe ölümü

(******'ün Türk bayrağına sarılı tabutu, 16 Kasım 1938 günü Dolmabahçe Sarayı'nın büyük tören salonunda bir katafalk üzerine konularak milletin ziyaretine bırakılmış; 19 Kasım 1938 günü Dolmabahçe'den top arabasına konularak törenle Sarayburnu rıhtımına, buradan Zafer torpidosu aracılığıyla Yavuz gemisine nakledilmiştir. Bu gemi ile İzmir'e getirilmiş, yine Zafer torpidosuna nakledilerek karaya çıkarılmıştır.

Cenaze, saat 20.30'da özel trenle Ankara'ya gönderilmiş, 20 Kasım 1938 günü saat 10.00'da başta Cumhurbaşkanı olmak üzere Büyük Millet Meclisi Başkanı, Başbakan, Bakanlar, Genelkurmay Başkanı, milletvekilleri, devlet ve ordu ileri gelenleri tarafından istasyonda törenle karşılanmıştır.

******'ün tabutu trenden alınarak top arabasın konulmuş, büyük törenle Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne getirilerek Meclis önünde hazırlanan katafalk'a yerleştirilmiştir.

21 Kasım 1938 günü geçici kabir olarak ayrılan Etnografya Müzesi'ne getirilmiş ve hazırlanan mermer lâhdin üzerine yerleştirilmiştir. Tabut, 10 Kasım 1953'de büyük bir törenle Anıtkabir'e nakledilmiş ve ******'ün fani vücudu, vatan topraklarına verilmiştir.)